معرفی انواع چوب جنگلی

در این مطلب با نمایش محصولاتی که از چوب‌های مختلف ساخته‌ایم، به معرفی انواع چوب می‌پردازیم و کاربردها و تفاوت‌های چوب‌ها را توضیح داده‌ایم. 

با وجود تصاویر و ویدیوهای زیادی که در این مطلب برای معرفی انواع چوب جنگلی وجود دارد، مطالعه این مقاله برای علاقه‌مندان به صنایع دستی چوبی، بسیار لذت بخش خواهد بود.

بعد از خواندن این مطلب شما به راحتی قادر خواهید بود، جنس چوب به کار رفته در محصولات چوبی را تشخیص دهید و با آگاهی بیشتری نسبت به خرید آن تصمیم بگیرید.

برای خرید صنایع دستی‌های چوبی جذاب و با کیفیت، حتماً به صفحه محصولات چوبی ویشکو گالری سر بزنید.

فهرست مطالب: (روی هر مطلبی که کلیک کنید به همان بخش منتقل می‌شوید)

• دسته بندی چوب

• ویژگی چوب های جنگلی

• فهرست انواع چوب

دسته بندی چوب

برای معرفی انواع چوب جنگلی ابتدا از معرفی دسته ‌بندی چوب‌ ها شروع می‌کنیم.

چوب‌ها در دو دسته چوب سخت و چوب نرم قرار می‌گیرند، ولی جالب است بدانید که این دسته‌بندی ارتباطی با مقاومت و دوام چوب ندارد!

زیرا صرفاً چوب درختانی که پهن برگ هستند در دسته چوب سخت و چوب درختانی که سوزنی برگ هستند در دسته چوب نرم قرار می‌گیرند.

ویژگی چوب های جنگلی

چوب‌های جنگلی از نظر رنگ و بافت از تنوع زیادی برخوردارند. در برابر گرما و سرما عایق خوبی هستند و به عنوان یکی از بهترین عایق‌های حرارتی شناخته می‌شوند.

نکته جالب اینجاست که بعضی از این چوب‌های جنگلی حتی در مقایسه با فولادی که هم وزنشان است، مقدار بار بیشتری را تحمل می‌کنند!

ولی شاید جذاب‌ترین ویژگی چوب‌های جنگلی تغییر رنگ آنهاست! چوب‌های جنگلی اگر در معرض تابش نور قرار بگیرند تغییر رنگ می‌دهند.

در این تغییر رنگ معمولاً چوب‌هایی که رنگ روشنی دارند کمی تیره‌تر می‌شوند و چوب‌هایی که رنگ تیره‌ای دارند روشن‌تر می‌شوند.

عده زیادی معتقدند که همین ویژگی تعییر رنگ چوب‌های جنگلی دلیل اصلی جذابیت آنهاست.

فهرست انواع چوب

در اینجا سعی کرده‌ایم فهرست کاملی از چوب‌های رایج با توضیحاتی مفید و کاربردی را در اختیار شما قرار دهیم.

تصاویر محصولاتی که با هر کدام از این چوب‌ها ساخته‌ایم را در اختیارتان خواهیم گذاشت و شاید بهترین روش برای درک تفاوت چوب‌ها، مشاهده محصولاتیست که از آنها تولید می‌شوند.

1- چوب گردو

طبق تجربه ما محبوب‌ترین چوب در ایران چوب گردو مخصوصاْ چوب گردو با رنگ تیره است.

تقریباً تمام کوکساهای تولیدی ویشکو از چوب گردو است. البته با سایر چوب‌های جنگلی هم کوکساهای زیادی تولید کرده‌ایم، ولی استقبالی که از کوکساهای چوب گردو می‌شود، اصلاً قابل مقایسه با سایر چوب‌ها نیست.

چوب گردو جزء چوب‌های سخت بوده و از محبوب‌ترین چوبها در تولید محصولات صنایع دستی به شمار می‌رود.

از پرکاربردترین مصارف چوب گردو می‌توان به ساخت ظروف سرو و پذیرایی، لوازم تزیینی منزل، میز و مبلمان، مجسمه سازی و آلات موسیقی اشاره کرد.

چوب گردو تراکم بالایی دارد و به همین دلیل دارای مقاومت بالایی است و دارای طیف رنگی قهوه‌ای روشن، قهوه‌ای متمایل به بنفش، قهوه‌ای متمایل به قرمز و خاکستری می‌باشد.

ویژگی‌های چوب گردو :

• استحکام بالا در کنار قابلیت تراشکاری و کنده‌کاری آسان
• مقاومت دربرابر پوسیدگی
• مقاومت دربرابر خمش و پرداخت پذیری بالا
• داشتن رنگ‌های منحصر به فرد

درخت گردو جزء درخت‌های بلند محسوب می‌شود و ارتفاعش بین 10 تا 40 متر است.

گونه‌های مختلف درخت گردو در اکثر مناطق ایران از قبیل؛ دامنه رشته کوه زاگرس در غرب و البرز در شمال کشور، ارتفاعات شمال کرمان، در جنوب غربی ارومیه و در سیستان و بلوچستان رشد می‌کند.

2- چوب راش

چوب درخت راش در دسته جوب‌های سنگین بوده و رنگ آن کرم مایل به قرمز می‌باشد.

درخت راش که حدود 30% از درختهای جنگل‌های شمال ایران رو پوشش داده، درختی پهن برگ است.

درخت راش در صنعت کاربردهای زیادی دارد از جمله؛ تولید پارچه‌های ابریشمی با استفاده از سلولز آن، ساخت مبلمان، در و پنجره، کابینت، آلات موسیقی از جمله پیانو و طبل از چوب راش است.

همچنین زغال و هیزم گرفته شده از چوب راش نیز بسیار با کیفیت است.

چوب راش چون دارای سختی بالایی است استفاده از ابزار دستی جهت ساخت صنایع دستی دشوار می‌باشد.

ناگفته نماند که در ایران برای جلوگیری از قطع درختان، تولیدکنندگان از چوب‌های وارداتی برای تولیدات خود استفاده می‌کنند.

ویژگی‌های چوب راش :

• در دسته‌بندی چوب‌های سنگین قرار دارد
• دارای بافتی همگن
• قابلیت خَمِش‌ پذیری
• مقاوم در برابر حشرات و قارچ‌ها
• رنگ کرم مایل به قرمز

3- چوب ملچ

درخت ملچ یکی از گونه‌های نارون است. چوبی نیمه سنگین و دارای طیف رنگی کرم، قهوه‌ای تا قرمز و گاهی رگه‌های سبز است.

چوب ملچ بسیار خوش نقش بوده و در مقابل حشرات و آفات مقاومت بالایی دارد.

از چوب ملچ در سازه‌های چوبی، ساخت مبلمان، آلات موسیقی، انواع ظروف چوبی و انواع روکش‌ها استفاده می‌شود.

ویژگی‌های چوب ملچ :

• در دسته چوب‌های سنگین و درشت بافت قرار دارد
• در برابر رطوبت وپوسیدگی مقاوم است
• در برابر خَمِش و ضربه مقاوم است
• طیف رنگی کرم، قهوه‌ای تا قرمز دارد
• در برابر حشرات مقاوم است

درخت ملچ در جنگل‌های شمال کشور و آذربایجان شرقی به وفور یافت می‌شود. ارتفاع این درخت بیش از 40 متر و قطرش حدود یک متر می‌باشد.

4- چوب افرا

درخت افرا دارای چوبی نیمه سنگین است که در جنگل‌های شمال ایران به وفور یافت می‌شود. از گونه‌هایی افرایی که در ایران یافت می‌شوند می توان به افرا اپلت، افرا شیردار و کیکَم اشاره کرد.

رنگ چوب افرا سفید مایل به کرم است که دارای رگه‌های قرمز و گاهی رگه‌های سبز می‌باشد.

از کاربرد‌های چوب افرا می‌توان به ساخت میز و مبلمان، کفپوش و روکش‌سازی، پوشش سطوح بزرگ، وسایل تزئینی و ظروف آشپزخانه اشاره کرد.

به دلیل پرداخت آسان و قابلیت ظریف‌کاری، این نوع چوب گزینه بسیار مناسبی برای ساخت صنایع‌ دستی و هنر خراطی و منبت‌کاری و… می‌باشد.

ویژگی‌های چوب افرا :

• دارای چوبی نیمه سنگین و راست تار است
• رنگ چوب سفید مایل به کرم با کمی درخشندگی صدفی و گاهی رگه‌های قرمز و سبز می‌باشد
• قابلیت کنده‌کاری و پرداخت آسان را دارد

5- چوب گیلاس

چوب گیلاس در دسته بندی چوب های نیمه سخت قرار می‌گیرد. رنگ روشن متمایل به زردی دارد ولی به مرور زمان به سمت قرمز تیره تغییر رنگ می‌دهد.

جالب است بدانید که ایران جزء برترین تولیدکنندگان چوب گیلاس در جهان در کنار آمریکا و ترکیه قرار دارد.

به دلیل استحکام، زیبایی و رنگ پذیری خوب چوب گیلاس، از این چوب بیشتر به عنوان روکش سایر چوب‌ها استفاده می‌شود.

6- ون (زبان گنجشک)

چوب ون یا زبان گنجشک با وجود استحکام و دوام بالایی که دارد، دارای انعطاف پذیری خوبیست و همین ویژگی‌ها باعث شده که در ساخت تابلو، مبلمان، کابینت، ظروف چوبی، ابزارآلات و مخصوصاً راکت تنیس، چوب اسکی و ساز ویولن مورد استفاده قرار گیرد.

چوب ون رنگی متمایل به زرد ملایم دارد و به دلیل آفت‌های گیاهی، یافتن این چوب مشکل است.

7- چوب آزاد

چوب آزاد در کنار خاصیت ارتعاشی و ارتجاعی که دارد بسیار مقاوم است و به سختی ترک بر می‌دارد.

به همین دلیل در ساخت وسایل ورزشی مانند پاروی قایقرانی و در ساخت ادوات موسیقی مخصوصاً سنتور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

8- چوب شمشاد

چوب شمشاد چوبی بسیار سخت، سنگین و بادامی است.

در ساخت صنایع دستی (منبت کاری و خاتم کاری) و ساخت لوازم خانگی نقش بسازیی دارد ولی متأسفانه در سالیان اخیر به علت حشرات و بیماری‌ها در حال نابود شدن و انقراض است.

9- چوب گلابی

چوب گلابی جزء چوب‌های گران قیمت محسوب می‌شود و در دسته‌بندی چوب‌های سخت و مقاوم قرار می‌گیرد.

بیشتر در ساخت آلات موسیقی مخصوصاً سازهای بادی و ساخت قاب‌های نفیس و ابزارهایی که باید کاربرد دقیقی داشته باشند مانند خط کش مورد استفاده قرار می‌گیرد.

10- چوب توت سفید

چوب توت سفید در جنگل‌های شمال ایران رشد می‌کند و در دسته‌بندی چوب‌های سخت قرار دارد.

مقاومت بالایی دارد و بیشتر در ساخت ابزار آلات موسیقی، خاتم کاری و روکش کاربرد دارد.

پوشش بیرونی چوب توت سفید به رنگ سفید است ولی درون آن متمایل به رنگ زرد می‌باشد.

11- چوب چنار

درخت چنار درختی بلند قامت با برگ‌های ستاره‌ای شکل است.

چوب این درخت مشابه چوب راش است و در دسته چوب‌های نیمه سخت قرار می‌گیرد.

این درخت از درختان بومی ایران است که در اکثر مناطق ایران از جمله تهران نیز به وفور یافت می‌شود و تا ارتفاع 50 متر رشد خواهد کرد.

به دلیل تنوع رنگ بندی و زیبایی ظاهری، چوب این درخت برای تولید میز و مبلمان یک گزینه مناسب است.

رنگ چوب سفید یا کرم روشن تا قرمز متمایل به قهوه‌ای می‌باشد و بدلیل پرداخت آسان در هنر معرق‌کاری و منبت‌کاری نیز کاربرد دارد.

12- چوب بلوط

چوب درخت بلوط در دسته چوب‌های سخت قرار می‌گیرد.

این نوع چوب به دلیل مقاومت بالا در مقابل آب، در صنعت کشتی‌سازی کاربرد بسیاری دارد.

همچنین از سرسخت‌ترین نوع چوب می‌باشد که باعث شده در صنعت کفپوش، روکش، میز و مبلمان مورد استفاده قرار گیرد.

دارای رنگ بندی بسیار متنوعی است؛ سفید، قرمز، قهوه‌ای روشن تا تیره طیف رنگی این نوع چوب می‌باشند که در ایران به علت دسترس آسانتر بلوط قرمز و سفید بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

درخت بلوط تا ارتفاع 30 متر و قطر حدود 1/5 متر رشد خواهد کرد. در ایران این نوع درخت در سرتاسر رشته‌ کوه‌های زاگرس یافت می‌شود.

ویژگی‌های چوب بلوط :

• مقاومت بالا در برابر آب و رطوبت
• مقاومت در برابر سایش و ضربه
• طیف رنگی سفید، قرمز، قهوه‌ای روشن تا تیره
• مقاوم در برابر نفوذ حشرات و آفات

13- چوب ممرز

چوب ممرز چوبی نیمه سنگین است، به وفور در کشور ایران یافت می‌شود و از درختان بومی جنگل‌های شمال ایران می‌باشد.

ارتفاع این درخت 15 تا 30 متر و دارای طیف رنگی سفید مایل به صورتی و گاهی با رگه‌های سبز می‌باشد.

این چوب دارای مقاومت بالایی است و بدلیل در دسترس بودن منابع زیادی از این درخت، قیمت مقرون به صرفه‌ای دارد.

ویژگی‌های چوب ممرز :

• مقاومت بالا در برابر سایش و ضربه
• قیمت مناسب و مقرون به صرفه
• طیف رنگی سفید تا سفید مایل به کرم

از کاربردهای چوب ممرز می‌توان به استفاده در صنعت کاغذسازی، واگن‌سازی، دسته ابزار و… اشاره کرد.

14- چوب نراد

چوب نراد از گونه‌های درخت کاج می‌باشد که بیشتر در جنگل‌های سیبری روسیه یافت می‌شود.

در ایران چوب نراد به عنوان چوب وارداتی از روسیه تامین می‌شود، همچنین هر نوع چوب سفیدی که از روسیه وارد ایران شود را چوب روسی می‌نامند.

طیف رنگی این چوب سفید مایل به صورتی یا کرم و گاهی دارای رگه‌های قرمز می‌باشد.

توجه داشته باشید که چوب‌ نراد دارای رگه‌های قرمز، هنگام خشک شدن احتمال ترک در آنها بیشتر می‌باشد.

این نوع چوب جزء چوب‌های نرم بوده و مقاومت بالایی ندارد ولی چون قابلیت سمباده‌زنی و برش کاری بالایی دارد در صنایع دستی برای ساخت لوازم تزئینی کاربرد زیادی دارد.

همچنین با داشتن الیافی بلند در صنایع کاغذسازی کاربرد فراوانی دارد.

از دیگر کاربردهای این چوب می‌توان به ساخت کفپوش، پالت، استفاده در صنایع مبلمان، استفاده در اسکلت ساختمان‌ها، قفسه‌ سازی و… اشاره کرد.

ویژگی‌های چوب نراد :

• در دسته چوب‌های نرم قرار دارد.
• طیف رنگی سفید مایل به صورتی یا کرم و گاهی دارای رگه‌های قرمز است.
• قابلیت سمباده‌زنی، میخ‌خوری و پیچ‌خوری بسیار خوبی دارد.
• در برابر قارچ‌ها و حشرات مقاومت ندارد.

15- چوب توسکا

درخت توسکا دارای چوبی نرم می‌باشد و در تمامی مناطق کره زمین که دارای خاک مرطوبی باشد، رشد می‌کند.

منابع این درخت در ایران، حاشیه سواحل و رودخانه‌ها و همچنین حاشیه جنگل‌ها می‌باشد. بنابراین می‌توان این درخت را در جنگل‌های شمال کشور از جمله گیلان، مازندران و گرگان یافت.

در ایران دو گونه سردسیر (ییلاقی) و گرمسیر (قشلاقی) از این نوع درخت رشد می‌کنند و ارتفاع آن تا 21 متر می‌رسد.

رنگ چوب توسکا سفید تا کرم مایل به قرمز می‌باشد، که پس از برش رنگ سفید آن بلافاصله به رنگ عسلی روشن تغییر می‌کند و در نهایت به رنگ صورتی روشن باقی می‌ماند.

از کاربردهای چوب توسکا می‌توان به استفاده در صنعت مبلمان و روکش سازی، ساخت ظروف چوبی، لوازم تزئینی، ساخت بناهای آبی و… اشاره کرد.

ویژگی‌های چوب توسکا :

• در دسته چوب‌های نرم قرار دارد
• به دلیل ضخامت کم مناسب کنده‌کاری و ابزارخوری است
• سبک و نسبتاً مقاوم است
• مقاومت بالا در برابر آب و رطوبت دارد
• پرداخت پذیری و رنگ پذیری بالایی دارد

16- چوب سرخدار

سرخدار درختی سوزنی برگ و دارای پوستی فلس‌دار می‌باشد و در جنگل‌های شمال کشور که دارای خاک مرطوبی می‌باشند، یافت می‌شود.

ارتفاع این درخت به 30 متر و قطر آن به 3 متر می‌رسد.

چوب درخت سرخدار در دسته چوب‌های سخت و سنگین قرار می‌گیرد و دارای بافتی درشت می‌باشد.

این چوب به علت داشتن برخی مواد در خود دارای مقاومت بالایی در برابر حشرات و آفات می‌باشد و دچار پوسیدگی نمی‌شود.

توجه داشته باشید که رشد این درخت بسیار کند بوده و سالیانه ارتفاع آن حدود 10 سانتی‌متر و قطر آن یک میلیمتر رشد خواهد داشت که قطع بی‌رویه این درخت در جنگل‌های شمال کشور خطر انقراض این گونه را افزایش داده است.

از کاربردهای این چوب می توان در صنعت مبلمان، منبت کاری، قایق سازی، ساخت لوازم تزئینی و مهره‌های چوبی و… اشاره کرد.

ویژگی‌های چوب سرخدار :

• در دسته چوب‌های سخت و سنگین قرار دارد.
• دارای مقاومت بالا در برابر حشرات و آفات است.
• طیف رنگی زرد روشن تا سفید و قرمز مایل به قهوه‌ای دارد.